4 november 1576, Antwerpen, sommigen zeggen half een, anderen 1u ‘s middags. Spaanse soldaten rukken uit, uit hun garnizoensplaats, de befaamde en beruchte citadel van Antwerpen, het mega fort dat nog maar pas gebouwd was op bevel van Alva zelf; vanaf de metershoge en dikke muren wilde hij de wispelturige stad letterlijk in de ‘mot’ houden!
“Santiago! España! A sangre, a carne, a fuego, a sacco!”, de bedoelingen van de Spaanse soldaten zijn duidelijk, want ze roepen en brullen vrij vertaald: “Sint-Jakob! Spanje! Moord, verkracht, brand en plunder!” Dat je daar je patroonheilige voor moet aanroepen seg!
Ma bon, ze dringen de stad in, breken de huizen binnen, vermoorden de mannen, verkrachten de vrouwen en gaan aan de haal met alles wat enige waarde heeft! De stad wordt geplunderd, niemand wordt gespaard! Duitse huurlingen die de stad mee moesten verdedigen, beginnen mee te plunderen, de Waalse verdedigers gaan op de loop!
Vanuit het stadhuis wordt een tegenaanval gelanceerd door de burgers en schuttersgilden van de stad, er wordt met scherp geschoten op de Spanjolen; in hun woede steken die het stadhuis in brand met stro; het brand helemaal af; het vuur slaat over, honderden huizen branden! Burgemeester Jan van der Meeren en Markgraaf Gosewijn van Varick, de leiders van de verdedigers, komen om bij de gevechten!
George Gascoigne, een Engelse dichter die getuige was van de moordpartij schrijft wat later : “De Spanjaarden triomfeerden genadeloos en bloeddorstig, en niets of niemand kon hen weerstaan”. Hun respect voor de kerk was “zo groot als dat van een slachter voor zijn slachthuis”! Vriend noch vijand werd gespaard. Onder de slachtoffers waren ook buitenlanders, geestelijken en andere paters en nonnen… de rijke werd geplunderd omdat hij iets bezat, de arme werd opgehangen omdat hij niets bezat. De gruwelen gingen verder lang nadat alle weerstand was gebroken. Over de Duitsers schrijft hij dan plots heel specifiek de volgende gruwelijke woorden (oren dicht gevoelige luisteraars): “Talloze Alemanen werden verbrand in hun harnas. Van sommigen waren de ingewanden verkoold, maar de rest van het lichaam was nog gaaf. “Soms waren hoofd en schouders weggebrand en kon men in het lichaam kijken om de geheime anatomie van de natuur te bestuderen. Bij andere was het onderlichaam weggebrand, zodat zij vanaf hun middel rechtstonden. Bij anderen was alleen het bovenste deel van de kruin verteerd, terwijl de rest van het lichaam kronkelde in onmenselijke pijnen.” Nou moe, veel gruwelijker moet het niet worden! 17000 burgers vinden de dood volgens onze protestantse George, 600 Spanjaarden sneuvelen… na 10 dagen, 10! blijft er van Antwerpen niet veel over: "Antwerpen ... Noyt rijcker Stadt En was ter weerelt vonden, Vol weelden abondant, Lieflijck en playsantSchoone van timmerage; Maer duer de Spaengiers quat Leeft ghy nu desolaet, Jammerlijck, vol quellage.”
Wat u net hoorde beste luisteraar, is de klassieke versie van wat wij kennen als de Spaanse Furie van Antwerpen! De vorige aflevering ben ik geëindigd met de plundering van Zierikzee. Na Zeeland volgen er rooftochten in oa de streek rond Brussel, Aalst en Maastricht. De Spaanse soldaten waren aan het muiten geslagen omdat ze al maanden geen soldij meer hadden ontvangen, Spanje was failliet, weet u nog?
Ook de Spaanse Furie in Antwerpen is lang op deze manier uitgelegd, maar eigenlijk klopt dat niet! In de dagen voor de Furie hadden de Raad van Staten in Brussel en de stad Antwerpen zelf oa. Duitse en Waalse huurlingen opgetrommeld (lees Staatse troepen, die van hierboven in de beschrijving) om zich te beschermen tegen het Spaanse garnizoen dat gelegerd was in die enorme Citadel opt Zuid. Dit was een oorlogsdaad, waarop de Spaanse bevelhebber, Sancho d'Ávila, bijgenaamd de “rayo de la guerra (oorlogsbliksem)” besliste om de stad aan te vallen vanuit zijn fort! En, helaas zoals gebruikelijk, volgde er een plundering na de Spaanse overwinning! Die rooftocht duurde 3 dagen, van 4 tem 7 november 1576 én zeker geen 10 zoals onze Engelse ooggetuige beschrijft. Ook het aantal slachtoffers en de verwoesting door de branden werden toen al schielijk overdreven. In de strijd tussen de religies, heeft de Calvinistische propaganda de hele Furie gretig opgeblazen, en dat is tot ver in de 20e eeuw overgenomen door de Antwerpse en Vlaamse geschiedschrijving, in het licht van de gehate overheersers, weet u wel. Er vielen 7000 tot 8000 doden lees je nu nog altijd op sommige plaatsen, maar o.a. Jos Van Dooren (de gidsen van Antwerpen die luisteren wel bekend) en andere historici gaan er obv modern onderzoek van uit dat er hoogstens enkele honderden doden waren en evenveel verwoeste huizen. En wat dan met het Stadhuis ent Schoon Verdiep vragen sommigen zich mss af, wel dat werd snel genoeg weer opgebouwd; in 1581 stond het alweer te blinken op de Grote Markt!
Maar de impact van de Antwerpse Furie in de Nederlanden is wel groot geweest, uiteindelijk zou het de druppel zijn die de emmer vol Spaanse haat deed overlopen. Vaak lees je dan dat de Furie de reden was dat de befaamde Pacificatie van Gent op 8 november 1576 werd getekend, maar ook dat klopt niet, de gewesten in de Nederlanden (N en Z) waren al een week voor de Antwerpse Furie tot een akkoord gekomen om zich te verenigen in een Generale Unie, TEGEN de Spaanse overheersing; nu de lotgevallen in Antwerpen heeft velen zeker en vast het gevoel gegeven dat ze juist gehandeld hadden in Gent!
Music
De Gentse Pacificatie… u heeft er waarschijnlijk al wel over gehoord, niet? Maar wat ging daar nu allemaal aan vooraf? Laat ik u luisteraar opnieuw even mee terugnemen naar het einde van de vorige aflevering over Marnix. We hebben toen ons hoofdpersonage een laatste keer bezig gezien in Engeland als gezant van Willem van Oranje; in april van 1576 brengt hij verslag uit bij de Staten van Holland over die mislukte missie naar Elisabeth I. Ondertussen is de Requesens overleden, leidt de Spaansgezinde Raad van State in Brussel ad interim de Nederlanden en trekken Spaanse huurlingen in de zomer van 1576 al rovend en plunderend door Brabant en delen van Vlaanderen!
De Plundering van Aalst op 25 juli zet veel kwaad bloed in Brussel; de leden van de Raad van State worden met de dood bedreigd; om de zaak nog proberen te redden, vaardigen ze de dag na Aalst een plakkaat uit dat de muitende Spanjaarden vogelvrij verklaart! Toen die daar tegen in het verweer gingen, kregen de Staten de vrijheid om troepen te ronselen om de muiterij de kop in te drukken! Die van Brabant brengt een troepenmacht op de been van 2600 huurlingen die in en rond Brussel worden gelegerd… en dat was HET moment waarop Willem van Oranje, die alles van op afstand had gadegeslagen, had gewacht! Een kans om toenadering te zoeken met de andere, voornamelijk nog katholieke gewesten in het Zuiden! Via de kolonel van dat Brabants regiment (Willem van Horne, Oranje was zijn peetoom), biedt hij een bondgenootschap aan om samen het hoofd te bieden aan de Spanjaarden. Willem van Horne is eigenlijk baas in Brussel. Alles wat Spaans of koningsgezind was, begon te vrezen voor hun job en zelfs voor hun leven… en met recht en rede! Begin september stuurt de Raad van State een gezant met hoogdringendheid naar Madrid, om de koning te zeggen dat hij Don Juan, de nieuw benoemde landvoogd, per direct naar Brussel moet laat vertrekken met de nodige volmachten en centen om de problemen in de Nederlanden te komen oplossen…
En het is op dat moment dat Horne en de Oranjegezinden in actie komen. Op 4 september plegen ze een coup in Brussel; Horne laat zijn troepen het Paleis op de Coudenberg omsingelen en de aanwezige leden van de Raad van State worden opgepakt (oa van Mansfelt en Berlaymont, die van de Geuzen) en onder huisarrest geplaatst. Ook de Spaansgezinde leden van de andere raden worden opgesloten.
Consternatie alom! Dit was natuurlijk je reinste majesteitsschennis; de leden van de Staten trokken snel hun handen af van de staatsgreep; ook Oranje, die de aanstoker was geweest zo zou jaren later blijken, was plots ook Horne zijn naam vergeten! Het moedige Brusselse volk lag aan de basis van ‘s lands vrijheid, zo verkondigde De Zwijger later. Tja… de lepe vos… maar zo gaat dat in de politiek zeker!
In elk geval, van het machtsvacuüm gaan de Staten van Brabant profiteren; opnieuw in nauw overleg met de kliek rond Oranje, roept men de Staten Generaal samen, wat normaal enkel de landvoogd kon doen, maar er was er geen, zo zouden de Staten van Brabant zich legitimeren tov koning Filips II! Ter verdere legitimatie verstuurde de Raad van State, na de vrijlating van de meeste van haar gearresteerde leden, op 20 september officiële convocaties voor de Algemene Staten-Generaal in de Nederlanden!
Alle gewesten zijn aanwezig, maar Brabant, als aanstoker, Vlaanderen en Henegouwen zwaaien de plak. Op 12 november sturen zij 9 afgevaardigden naar Gent om daar met de opstandige gewesten Holland, Zeeland en één speciale gezant van hun half illegale stadhouder Oranje over vrede te onderhandelen. Gent werd uitgekozen omdat Oranje daar een garnizoen had liggen, het was er veiliger dan Brussel of Antwerpen… Maar wie was die 1 envoyé-spécial dan? Inderdaad, Filips van Marnix! En zijn inbreng was cruciaal, omdat hij als geen ander de standpunten van Oranje kende en die ook wist te verdedigen! Met 9 onderhandelaars trekt de Zeeuws-Hollandse delegatie per boot vanuit Middelburg naar Gent. Tussen 19 en 27 oktober 1576 wordt er dagelijks vergaderd en de 28e wordt het gevonden akkoord letterlijk bezegeld; de Generale Unie van de 17e Provinciën is een feit!
De tekst van de Pacificatie komt in grote lijnen neer op het volgende: 1. er komt amnestie voor de opstandelingen, 2. de Spaanse troepen moeten de Nederlanden verlaten; 3. er komt godsdienstvrijheid voor protestanten én katholieken (behalve in Holland en Zeeland waar het Katholicisme al verboden is); 4. de Staten-Generaal wordt het hoogste parlement in de Nederlanden (dat niet enkel door de Koning kan samengeroepen worden); 5. Willem van Oranje wordt hersteld als koninklijk Stadhouder van Holland en Zeeland….
u hoort het goed… de erkenning van Filips II als soeverein stond NIET ter discussie; zolang, en dat is 6. de oude privileges van de Gewesten maar werden hersteld en erkend in Madrid!
Er stonden nog wel wat artikelen in, maar die zouden ons te ver leiden. De Pacificatie zou vooral een tijdelijke oplossing blijken om het wapengeweld in de Nederlanden te doen stoppen… maar het was geen Vrede, die was nog ver weg… heel ver weg, zo zou men al snel ondervinden! Ze betekende wel het einde van de Inquisitie.
Music
Oranje - en daarvoor had hij de schrijf- en onderhandelingskunsten van Marnix gebruikt - had het heel sluw gespeeld; hij had de anti-Spaanse stemming in de Nederlanden gebruikt om alle gewesten te verenigen tegen het Spaanse geweld en vooral om zijn eigen gezag te versterken!
Na het succes in Gent reist Marnix spoorslags door naar Brussel, zijn geboortestad waar hij ondertussen al jaren niet meer geweest was! Het zal hem toch wat gedaan hebben denk ik… zeker nu ook de kansen van de Opstand aan het keren waren in het voordeel van Oranje en de Calvinisten.
In Brussel heerste er een sterke anti-Spaanse sfeer; als een spin in een web gaat Marnix aan de slag om vooral de positie van Don Juan, die onderweg is naar de Nederlanden, al op voorhand te verzwakken! HIj schrijft een aantal anonieme pamfletten tegen de toekomstige landvoogd, al zullen de ingewijden wel geweten van wiens hand ze waren. Don Juan zelf had het gevaar Marnix al langer in het snuitje, had hij de stad Brussel niet meermaals gevraagd om de onruststoker NIET binnen te laten; zeker wel, maar dat was in dovemansoren gevallen. Eens in de stad ijvert Marnix om de Raad van State zo snel als mogelijk de Pacificatie van Gent te laten ratificeren, wat al gebeurt op 5 november; Don Juan was in snelheid gepakt, hij zou voor een fait accompli staan eens in de Nederlanden aangekomen. U voelt het luisteraars, het politieke spel vol intriges wordt heel hard gespeeld…. het zouden harde onderhandelingen worden en Marnix zou daarbij opnieuw optreden als de rechterhand van Oranje; in menige brieven van en naar Brussel schuift de Prins zijn gezant naar voor als de man die ze op het hoogste niveau bij alles kunnen en moeten betrekken. Voor Oranje zelf is Brussel nog té gevaarlijk om persoonlijk aanwezig te zijn!
Music
Op 3 november 1576 komt Don Juan de Austria uiteindelijk aan in Luxemburg, net te laat om de Spaanse troepen terug in het gareel te brengen, hij kon de Spaanse Furie in Antwerpen niet meer afwenden.
Maar wie was die Don Juan nu eigenlijk? Hij was een halfbroer van Filips II, een onwettige zoon van Karel V; hij was een zeer goed veldheer, die zijn sporen verdiend had tijdens de befaamde slag bij Lepanto tegen de Turken. Nu, de koning had hem bijna zonder geld en middelen naar de Nederlanden gestuurd om de boel - letterlijk - te gaan opkuisen. Veel kans op slagen had de nieuwe landvoogd dus niet. En dat bleek al direct. Om in de Nederlanden te geraken moest hij namelijk door Frankrijk reizen, waar de strijd tussen Katholieken en Hugenoten volop woedde! Voor alle veiligheid reisde hij noordwaarts, vermomd als een moorse knecht van zijn cavalerie generaal Ottavio Gonzaga.
Don Juan zou moeten opereren vanuit Luxemburg, want dat was het enige gewest dat nog onder Spaans gezag stond. Er worden contacten gelegd met Brussel; in de gesprekken met de Staten Generaal valt Marnix te pas en te onpas uit tegen Don Juan, die hij voor geen meter vertrouwd (al zal dat wel wederzijds geweest zijn!); hij voert ook vertragingsmanoeuvres uit; en hij wist wel waarom.
Op 9 januari 1577 ondertekenen de leden van Staten Generaal, de Raad van State en de afgevaardigden van Holland en Zeeland namelijk de Unie van Brussel, een verdrag om Don Juan, en dus ook Filips II, te dwingen om de Pacificatie van Gent te aanvaarden!
In ruil beloofden de Nederlanden gehoorzaamheid aan Madrid en zou men het Katholicisme blijven handhaven in de meeste gewesten.
Don Juan had niet veel opties, en na onderhandelingen in Marche-en-Famenne, vaardigde hij op 17 februari het Eeuwig Edict uit, waarin er amnestie werd verleend aan de opstandelingen en waarin de Spaanse troepen uit de NL werden weggetrokken, ze zouden zich in hoofdzaak naar Luxemburg begeven bij hun nieuwe baas. In april plooit ook Filips II zich naar het Eeuwig Edict, al was het onder protest, wat er trouwens ook kwam van Holland en Zeeland (over die godsdienstvrijheid)!
Wat in Breda in de vorige aflevering nog totaal was mislukt, nl. een staakt het vuren sluiten en de eerste stappen zetten naar een tolerantere godsdienstbeleving, was via omwegen en veel politiek gekonkelfoes nu toch min of meer toch gelukt! Bovendien hadden Oranje en Co, ook Filips van Marnix, amnestie gekregen… ze hadden hun slag thuisgehaald, ze hadden zelfs de bovenhand gehaald… voor even toch. Zoals afgesproken doet Don Juan op 10 mei 1577 zijn Blijde Intrede in Brussel als landvoogd van de Nederlanden en zweert hij met de hand op de Bijbel dat hij de Pacificatie en de privileges van de Nederlanden zou eerbiedigen..
Maar… achter de schermen blijven Oranje en Marnix moeilijk doen over het herstel van het Katholicisme, wil Oranje meer garanties over de teruggave van zijn zoon die nog altijd in Madrid zit (zie aflevering …) en blijven beide mannen ook het schavot vrezen, zoals hun kompanen Horne en Egmond destijds en dat ondanks de amnestie. Uiteindelijk zegt Oranje zelf njet tegen het Eeuwige Edict, waardoor hij ook zelf de Pacificatie overtreedt… Don Juan komt openlijk tot dezelfde conclusie. De vijandigheid neemt weer toe en uiteindelijk roept de landvoogd, die vreest voor zijn leven, de Spaanse troepen en de huurlingen weer terug naar de Nederlanden.
Music
Op 24 juli 1577 trekt Don Juan zich terug met een deel van zijn leger naar Namen; de Staatse gouverneur opent de deuren en begroet zijn landvoogd hartelijk, ah ja, tis al 5 maanden wapenstilstand hé! Groot is zijn verbazing wanneer de Spanjaarden - eens binnen de Citadel - hun zwaarden trekken en de stad innemen! Het Staatse garnizoen verzet zich niet.
De inname van Namen betekent het einde van de fragiele vrede. De kloof tussen gematigden en radicalen in de Staten-Generaal groeide snel weer dieper. Bij wijze van protest hield Willem van Oranje op 23 september 1577 zijn triomfantelijke intocht te Brussel om te laten zien dat het volk achter hem en de Opstand stond, en dat men niet bevreesd was voor het Spaanse machtsvertoon. De Staten Generaal had Don Juan uiteraard tot vijand N°1 van de Lage Landen verklaard en vervallen van zijn post (8 september)!
Om hem te vervangen werd de 19-jarige Aartshertog Matthias, broer van de Duitse Keizer en neef van Filips II, door de Staten-Generaal aanzocht om landsheer te worden; op 10 december, onder impuls van Marnix en Oranje, wordt de 2e Unie van Brussel ondertekend, alle gewesten (buiten Lux) erkennen Mathias en beloven bescherming van zowel Katholieken als Protestanten op hun grondgebied! Oranje wordt officieel de ondergeschikte luitenant van Mathias, maar ja, dat was maar schijn. Bovendien liet de Prins ook Marnix benoemen in de Raad van State, de adviesraad naast de landvoogd! Wie de lakens uitdeelde was iedereen wel duidelijk.
Filips II erkende deze eenzijdige, in zijn ogen onwettig gekozen landvoogd natuurlijk niet!
In de breuk met Don Juan speelde Marnix en het internationale Protestantse netwerk een zeer belangrijke rol (en zou die nog wel enkele jaren spelen). In de buurt van Bordeaux werd er een Spaanse koerier aangehouden met brieven op zak van Don Juan naar zijn koning in Madrid. Via enkele Hugenoten gaan die documenten via de Franse koning naar Engeland en via Queen Elisabeth worden ze aan Oranje bezorgd! Die brieven waren in codetaal geschreven, maar onze Filips had een uitzonderlijke gave om die te kunnen ontcijferen en dus ook lezen. Het was duidelijk dat de landvoogd en de koning geen al te fraaie vredelievende plannen hadden met de Nederlanden. U zal later nog meer vernemen over Marnix als codelezer, beste luisteraar.
De gevechtspauze tussen Spanje en de opstandige gewesten was nu wel definitief voorbij, de oorlog laaide weer in alle hevigheid op.
In aller haast wordt er door de Staten-Generaal in Brussel een leger samengesteld met troepen uit alle gewesten, behalve Luxemburg. Begin januari 1578 zette Don Juan zijn aanval op de opstandige “ketterse” gewesten in. Hij trekt noordwaarts; bij Gembloers botst de Spaanse voorhoede op het 25.000 man sterke leger van de Staten; de Spaanse bevelhebber van de cavalerie, een zekere Alejandro Farnesio, principe de Parma, valt volle kracht aan en behaalt een verpletterende overwinning! Volgens de overlevering sneuvelen er bijna 10.000 Staatse soldaten! Farnese is weer in de picture beste luisteraar… en hij zal er niet meer uit verdwijnen!
Na de nederlaag stuurt Queen Elisabeth troepen naar de Staten-Generaal; ze was er nl. achter gekomen dat Don Juan, via zijn neef Filips II, aasde op haar troon! Ook vanuit Hugenotisch Frankrijk schoot de hertog van Anjou te hulp !
In de Staten-Generaal in Brussel bespreekt met in maart 1578 of men militaire steun moet gaan vragen in Duitsland? Er stond kortelings een Rijksdag op het programma - bij toeval weer in Worms gehouden, en mss was dat hét moment om een gezant naar de Keurvorsten te sturen. De keuze viel op Filips van Marnix (en Jan van Gent). Op 5 april vertrekken beide heren naar Worms met de nodige ‘safe passages’ om veilig daar te geraken. Pas op 7 mei mag Marnix eindelijk de Rijksdag toespreken, maar zijn speech is blijkbaar wat flauwtjes deze keer; hij focust bewust niet echt op het religieuze aspect (veel toehoorders zijn Lutheranen, geen Calvinisten), maar hij verwijst naar het feit dat de Nederlanden toch grotendeels tot het Heilige Roomse Rijk hadden behoord en ze daarom toch wel hulp konden/mochten verwachten van de Rijksdag en van de keizer… maar hij viste achter het net; er kwamen geen echte toezeggingen vanwege de Duitse vorsten, misschien wel omdat ook de gezant van Don Juan aanwezig was! Op 18 mei schrijft een gefrustreerde Marnix vanuit Duitsland aan de Raad van State: “Ik betreur het dat niemand in de 17 Provinciën mij nog herinnert (zo lang is hij al onderweg); het gebrek aan accurate informatie uit het vaderland valt me zwaar. Ik verlang weg te komen uit Duitsland; er is hier vertier en vrije tijd genoeg, maar in de rampspoed van het vaderland kan ik daar niet van genieten…”. Marnix voelt dat hij nog bitter weinig kan verwachten van Duitse zijde; hij wil weer naar huis komen, hij zit zijn tijd daar te verdoen. De Duitse kaart bleek ook echt uitgespeeld; de blik van de Staten-Generaal en Oranje zou opnieuw naar Frankrijk gewend worden!
In juni 1578 is Marnix terug veilig in Antwerpen. Er is een brief bewaard waarin hij voor een keer eens een korte inkijk geeft in zijn privé leven. Het Latijnse epistel is gericht aan de leermeester van zijn zoon Jacob; Filips schrijft: “op vraag van mijn echtgenote en omdat de toestand het vereist, hebben we besloten om Jacob een viertal dagen of iets langer naar huis te laten komen. Zijn moeder wenst hem nieuwe kleren te kopen. U mag onze zoon per direct meesturen met de dienaar die de brief komt brengen, ten einde met een minimum verlies aan studietijd terug te keren.” Jacob studeert op dat moment in Leiden, en de studie is duidelijk heel belangrijk voor zijn ouders, rap wa nief kleren, en hop, terug aan de boeken. Marnix zou echter Marnix niet zijn, moest hij ook niet schrijven over de politieke en militaire toestand in het land. “Ik maak me zorgen over de Franse troepen in de Nederlanden, maar ook over de dreiging van Don Juan. Onze zaak verkeert in geldnood en we ruziën over de problemen met de godsdienst. Ik zie niet in hoe we zonder Gods hulp deze moeilijkheden te boven kunnen komen.”
En de opstand zit echt wel in de problemen. De nieuwe oorlog met Spanje zou nog niet zo snel voorbij zijn! In Worms had Marnix nl. een brief gekregen van landvoogd Mathias, waarin die schreef: “Don Juan is vastbesloten om oorlog te voeren tegen de Staten tot hij de godsdienst en de gehoorzaamheid aan de koning zal hersteld hebben”. Hij schrijft verder: “dat de Staten aldus vervolgd worden omdat zij vasthouden aan de door de koning plechtig ondertekende Pacificatie van Gent”.
In juli 1578 rukt Don Juan met zijn leger verder noordwaarts. Nabij het dorpje Rijmenam (even ten oosten van Mechelen) wacht een leger van Lage Landers, Schotten, Engelsen en Hugenoten, samen een kleine 20.000 man sterk, hem op. De graaf van Boussu heeft de leiding. Ring a bell? Idd, hij was de Stadhouder van Holland en Zeeland die in episode 4 gevangen werd genomen bij de Zuiderzee; hij had 3 jaar in gevangenschap geleefd en wanneer hij werd vrijgelaten, oa. in ruil voor Filips van Marnix, koos hij de kant van Willem van Oranje en vocht hij nu dus ten faveure van de Opstand.
Wanneer de Spanjaarden bij het dorp aankomen, valt Don Juan aan, en dit ondanks het advies van Farnese, om het niet te doen! Het leger van de Staten-Generaal behaalt uiteindelijk de overwinning! Farnese leidt de aftocht van het Spaanse leger richting Aarschot, dat wordt geplunderd; nabij Namen likt Don Juan zijn wonden. 2 maanden later sterft hij op 31 jarige leeftijd aan buiktyfus.
Filips II benoemt prompt Farnese tot landvoogd van de Nederlanden. De Staten-Generaal weigert op haar beurt zijn aanstelling. En zo gaat de patstelling zijn volgende fase in, nl de scheiding tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden… maar hoe dat juist verloopt en welke belangrijke rol Filips van Marnix er in zal spelen, vertel ik u de volgende keer, in de laatste aflevering van de reeks. Tot dan beste luisteraar!
